اثرات قارچ‌کشهای به‌کار رفته در کشاورزی بر میکروارگانیسمهای مرتبط با شهد گل
- منتشر شده در پنج شنبه, 17 اسفند 1396 21:24
از نیمه دوم قرن بیستم آفت کش‌ها به یک عنصر جدایی‌ناپذیر در قوت بخشیدن به کشاورزی تبدیل شده‌اند. علی‌رغم اینکه آنها موجب افزایش قابل ملاحظه‌ای در عملکرد محصول و تولید مواد غذایی می‌شوند، استفاده از آفت‌کش‌ها با عواقب منفی فراوانی برای محیط زیست همراه است. بسیاری از آفت‌کش‌ها طیف میزبانی گشترده ای دارند و لذا بر موجودات غیرهدف از جمله انسان تأثیر می‌گذارند.
به‌تازگی توجه زیادی به آفت کش‌هایی که بر گرده‌افشان‌های گیاهی تاثیر می‌گذارند، معطوف شده است. بسیاری از آنها می‌توانند تاثیرات منفی بر سلامت و تولید‌مثل گرده‌افشان‌هایی مانند زنبورها داشته باشند. جدای از آثار مستقیم آفت‌کش‌ها بر گرده‌افشان‌ها، ممکن است آثار غیرمستقیمی را با تاثیر بر گونه‌های غیرهدفی که گرده‌افشان‌ها در تعامل با آنها هستند، نشان دهند مانند گیاهانی که از آنها گرده‌افشان‌ها تغذیه می‌کنند و یا میکروب‌هایی که در شهد گیاه وجود دارند. گرچه عملکرد دقیق میکروب‌های موجود در شهد کاملا مشخص نیست، مطالعات اخیر نشان داده که میکروبها می‌توانند شیمی شهد را تغییر دهند و بر رفتار گرده‌افشان تاثیر بگذارند و بنابراین ممکن است یک عنصر مهم در تعامل بین گیاهان و گرده‌افشان‌ها باشند.
عمده جوامع میکروبی در ارتباط با شهد گلها از تعداد نسبتاً محدودی از جنس‌های مخمر و باکتری تشکیل می‌شود. در میان مخمرها، گونه‌های جنس Metschnikowia متداول‌ترند، درحالی‌که جنس‌های دیگر مانند Candida، Rhodotorula و Cryptococcus کمتر یافت می‌شوند. در مقایسه با جوامع مخمری، به نظر می‌رسد که جوامع باکتریایی متنوع ترند و شامل گونه‌هایی هستند که عمدتاً به خانواده‌های Moraxellaceae، Pseudomonadaceae، Bacillaceae، Enterobacteriaceae و Microbacteriaceae تعلق دارند.
در مطالعه ای حساسيت دروني مخمرهاي شهد Metschnikowia gruessi، Metschnikowia reukaufii و Candida bombi به شش قارچ‌کش پرمصرف كشاورزي یعنی پروتيوكونازول (prothioconazole)، تبوکونازول (tebuconazole)، آزوكسي استروبين (azoxystrobin)، فناميدون (fenamidone)، بوسكاليد (boscalid) و فلوپيرام (fluopyram) در شرایط in vitro مورد بررسي قرار گرفته است. سپس مخلوط ضد قارچ تجاری حاوي تبوکونازول و تری‌فلوکسي‌استروبين بر روی جمعيت‌هاي طبيعي گياه Linaria vulgaris به‌کار رفته و حضور، فراواني و تنوع مخمرها و باکتری‌های موجود در شهد، بین گیاهان تیمار شده و تیمار نشده مقایسه شده است.
نتایج نشان داده که پروتیوکونازول و تبوکونازول برای مخمرهای شهد به شدت سمی بوده و در غلظت‌هایی بین ۰٫۰۶ و ۰٫۵ میلی‌گرم در لیتر مانع رشد آنها شده است. از سوی دیگر آزوکسی استروبین، فنامیدون، بوسکالید و فلوپیرام به‌طور قابل ملاحظه‌ای سمیت کمتری را نشان داده و در غلظت‌های بین ۱ و ۳۲ میلی‌گرم در لیتر مانع رشد مخمر شده و یا در بسیاری از موارد مانع رشد میکروبها نشده است.
کاربرد مخلوط ضدقارچ در جمعیت‌های گیاهی طبیعی منجر به کاهش چشمگیر حضور و فراوانی مخمرها در گلها شده ولی بر حضور و فراوانی باکتری‌ها تغییرات چشمگیری نداشته است.
نتیجه نهایی آنکه کاربرد قارچ‌کش‌ها ممکن است آثار منفی بر فراوانی مخمرهای در ارتباط با شهد گل داشته باشد.
ترجمه و تلخیص: سارا هجری
به سفارش مرکز جامع اطلاع رسانی زیست فناوری کشاورزی
کارگروه کشاورزی ستاد توسعه زیست فناوری