تأثیر نانوتیوبها بر رشد گندم
- منتشر شده در سه شنبه, 13 اسفند 1398 15:19
کاربرد نانوتیوبها در صنایع مختلف همچون صنعت داروسازی، تولید لوازم آرایشی و بهداشتی، تولید پارچه و سلاح‌های نظامی رشد فزاینده‌ای داشته است. این ترکیبات ممکن است آثار زیست‌محیطی از خود برجای بگذارند. علی‌رغم استفاده گسترده از این مواد، تعداد کمی از محققان به تأثیر زیست‌محیطی نانوذرات طبیعی و مصنوعی بر رشد گیاه توجه کرده‌اند.
گروهی از پژوهشگران دانشگاه Rice آثار نانوتیوبهای کربنی و مسمومیت‌زایی بالقوه این مواد را بر رشد گندم در شرایط کشت هیدروپونیک مورد بررسی قرار داده‌اند.
بعضی از نانوتیوبها مانند نانوتیوبهای چند جداره، تأثیر چندانی بر رشد گیاه نداشتند ولی نانوتیوبهای تک جدارۀ خالص پراکنده در آب، سرعت جوانه‌زنی و رشد گیاه را بعد از ۸ روز به میزان ۱۳٪ به نسبت گیاهان کنترل فاقد مواد نانو افزایش دادند، در حالی‌که همان نانوتیوبها در حلال‌های آلی مانند تتراهیدروفوران، رشد گیاه را تا ۴۵٪ به نسبت نانوتیوبهای تک جدارۀ خالص در آب، کاهش دادند. در واقع به نظر می رسد قرارگیری گیاه در معرض نانوتیوبهای کربن خالص، تأثیر مثبتی بر رشد اولیه گندم داشته باشد اما در حضور آلاینده‌ها، همان نانوتیوبها می‌توانند به شدت آسیب‌رسان باشند.
پژوهشگران گمان می‌کنند که این نتایج از طبیعت هیدروفوبیکی نانوتیوبها حاصل می‌شود که ظاهراً جذب آب را در گیاه تسهیل و لذا رشد گیاه را افزون می‌کنند ولی همین نانوتیوبها در حضور حلال‌های آلی می‌توانند به عنوان حامل برای آلایندۀ سمی عمل کنند و رشد را کاهش دهند.
پژوهشگران نگران هستند که نانوتیوبهای تک جداره در محیط زیست با آلودگی‌های آلی مانند آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی صنعتی ترکیب شوند و با تغلیظ و بی‌حرکت کردن این سموم، جذب آنها توسط گیاهان را افزایش دهند.
ترجمه و تلخیص: سارا هجری
به سفارش مرکز جامع اطلاع رسانی زیست فناوری کشاورزی
کارگروه کشاورزی ستاد توسعه زیست فناوری