طی ۳۷ سال گذشته، کشت دیم سبزیجات جای خود را به کشت آبی داده است.

منتشر شده در شنبه, 04 آذر 1396 21:22

طی بازه زمانی ۳۷ ساله مورد بررسی، روند سطح زیر کشت دیم رو به کاهش و کشت آبی رو به افزایش بوده است. علت این امر تولید و عملکرد پایین سبزیجات در کشت دیم و نیاز آبی بالای بذور وارداتی سبزیجات بوده است.

روند سطح زیر کشت سبزیجات به دو مقطع زمانی شامل سال 59 تا 69 و 69 تا 93 قابل تقسیم است. در مقطع زمانی اول سطح زیر کشت از 250 هزار هکتار تا 490 هزار هکتار در حال نوسان بوده است. پس از آن و از سال زراعی 70-69 سطح زیر کشت به 270 هزار هکتار کاهش یافته و وارد مقطع زمانی دوم شده است. در این مقطع زمانی سطح زیر کشت سبزیجات با شیب ملایمی در حال افزایش بوده است. البته سطح زیرکشت هیچگاه مجدداً به 400 هزار هکتار بازنگشته است (شکل 1). در شکل 2 نیز روند مشابهی برای تولید سبزیجات مشاهده می ‏شود. در واقع در تولید سبزیجات نیز دومقطع زمانی تولید کاهشی و سپس افزایشی قابل بررسی است. در مقطع زمانی دوم تولید بر خلاف روند سطح زیر کشت، میزان تولید به حدود 3 میلیون تن بیشتر از اوج تولید در مقطع زمانی اول (6774855 تن) رسیده است. نکته قابل تأمل، کاهش چشمگیر کشت دیم سبزیجات است. در سال 60-59، 65 هزار هکتار از سطح زیر کشت سبزیجات، از نوع کشت دیم بوده است که در سال 93-92 این مساحت به 25 هزار هکتار رسیده است. در مقابل، کشت آبی حدود 100 هزار هکتار افزایش داشته است. عملکرد سبزیجات در کشت آبی قابل مقایسه با کشت دیم نیست. بیشترین سطح زیرکشت و تولید در زیر گروه سبزیجات مربوط به سیب‏ زمینی و گوجه‏ فرنگی است (جدول 1 و شکل 3). بررسی صادرات ایران نشان می ‏دهد که علاوه بر سیب ‏زمینی و گوجه ‏فرنگی، محصولات جانبی آنها مانند انواع سیب‏ زمینی فرآوری شده و رب گوجه‏ فرنگی نیز در بین 50 قلم اول کالاهای صادرات غیرنفتی کشور قرار دارند.

شکل 1- سطح زیر کشت سبزیجات به تفکیک کشت آبی و دیم در بازه‏ ی زمانی 37 ساله

شکل 2- تولید سبزیجات به تفکیک کشت آبی و دیم در بازه‏ ی زمانی 37 ساله

جدول 1-27- متوسط و دامنه تغييرات سهم سطح زیر کشت هر یک از سبزيجات به كل زیرگروه سبزيجات

*هزار هکتار

شکل 3- درصد سهم سطح زیر کشت هریک از سبزیجات از سطح زیرکشت کل سبزیجات