بهترین پایه برای ژنوتیپ‌های ارقام مقاوم به بیماری «جاروک» در باغات لیمو
- منتشر شده در جمعه, 04 اسفند 1396 17:41
در دانشگاه هرمزگان بهترین پایه برای ژنوتیپ‌های ارقام مقاوم به بیماری جاروک در باغات لیمو معرفی شد.
حامد حسن‌زاده خانکهدانی، بهترین پایه برای ژنوتیپ‌های مختلف پرشین‌لایم را پایه «ولکامرلمون» معرفی کرد.
این دانشجوی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان با بیان اینکه شیوع بیماری جاروک لیموترش در جنوب ایران، منجر به تکاپوی محققان در استفاده از راه‌کارهای مختلف جهت پیشگیری و مدیریت این بیماری شد، تصریح کرد: اقداماتی نظیر مبارزه با ناقل با استفاده از حشره‌کش‌ها در زمان و غلظت مناسب، حذف جاروک‌ها در درختان آلوده، حذف درختان بسیار آلوده و غیراقتصادی، حذف علف‌های هرز و اعمال مدیریت در باغ مانند تغذیه صحیح و به‌موقع و آبیاری مناسب با آب باکیفیت و نیز امحاء کامل باغ‌های آلوده فاقد پتانسیل تولید، ازجمله راه‌کارهای مهم در مقابله با این بیماری است. در این بین، استفاده از ارقام تجاری مقاوم یا متحمل به بیماری جاروک نظیر پرشین‌لایم از دیگر برنامه‌های راهبردی جهت کنترل این بیماری است.
وی ادامه داد: با توجه به وقوف باغداران منطقه به مقاوم بودن پرشین‌لایم به این بیماری و در نتیجه افزایش تمایل به توسعه سطح زیر کشت آن، تقاضای باغداران به این رقم مرکبات افزایش یافته است و بر اساس افزایش تقاضا، گرایش نهالستان‌ها به تولید نهال پرشین‌لایم رو به فزونی رفت، اما دو محدودیت اساسی در این راه وجود داشت، یکی عدم معرفی پایه مناسب برای این رقم و دیگری محدودیت پیوندکِ بااصالت و مرغوب جهت تکثیر پیوندی.
این دانشجوی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان خاطرنشان کرد: با توجه به سابقه تاریخی استفاده از پایه‌های بکرایی و مکزیکن‌لایم در جنوب ایران به‌ویژه در مناطق عمده تولید نهال مرکبات در جنوب نظیر داراب و جهرم و با عنایت به این موضوع که مناطق ذکرشده منبع اصلی تأمین نهال مرکبات برای استان هرمزگان بوده و هستند، عمده پرشین‌لایم‌های تولیدی روی این دو پایه به منطقه وارد و در مناطقی نظیر رودان کشت شد.
حسن‌زاده خانکهدانی بیان کرد: متأسفانه حساسیت پایه‌های بکرایی و مکزیکن‌لایم به بیماری جاروک تا جایی پیش رفت که در پاجوش‌های (نرک‌های) درختان پیوندی پرشین‌لایم روی این دو پایه، که به دلیل مدیریت ضعیف در باغ رشد کرده بودند، نیز علائم بیماری جاروک مشاهده شد اما علائم در پیوندک (پرشین‌لایم) با گذشت چندین سال مشاهده نشد.
وی اضافه کرد: اگرچه پرشین‌لایم به بیماری جاروک مقاوم است، ولی درصورتی‌که روی پایه‌های حساس مانند مکزیکن‌لایم و بکرایی پیوند شود، امکان آلودگی پایه وجود دارد که آلودگی پایه به‌نوبه خود می‌تواند باعث از بین رفتن ریشه‌ها و نهایتاً ضعف و از بین رفتن درخت پرشین‌لایم شود.
این دانشجوی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان با تأکید بر اینکه استفاده از پایه‌های مقاوم و غیر حساس به بیماری جاروک برای پرشین‌لایم، یکی از مواردی است که نیازمند انجام پژوهش بود، ابراز کرد: از طرفی با توجه به تفاوت در میزان رشد رویشی و غلظت عناصر معدنی در پایه‌های مختلف مرکبات، ارزیابی پایه‌های مستعد از این جنبه از اهمیت زیادی برخوردار است، لذا جهت حل مشکل معرفی پایه مناسب، بررسی اثر متقابل پایه و پیوندک در دستور کار این پژوهش قرار گرفت.
حسن‌زاده خانکهدانی دومین محدودیت تولید نهال پرشین‌لایم را دسترسی محدود به منابع اصیل پیوندک خواند و اظهار کرد: متأسفانه با سوءاستفاده از غفلت و ناآگاهی تعدادی از باغداران، برخی تولیدکنندگان نهال، اقدام به پیوند ارقامی مشابه پرشین‌لایم روی پایه‌های مکزیکن‌لایم و بکرایی کرده و این نهال‌های تولیدی را به نام پرشین‌لایم در منطقه توزیع می‌کردند؛ همچنین به‌طور ناآگاهانه و غیرعمدی، برخی تولیدکنندگان نهال و باغداران از واژه جعلی لیمو مصری به‌جای پرشین‌لایم استفاده می‌کردند، به‌طوری‌که در مناطق عمده‌ای از استان هرمزگان، رقم پرشین‌لایم با نام لیمو مصری شناخته می‌شود.
وی ادامه داد: لیمو مصری (Egyptian lime) در اصل یک دانهال منتج‌شده از مکزیکن‌لایم است که در برخی منابع این واژه (Egyptian lime) همراه با نام علمی Citrus aurantifolia Swingle که در واقع متعلق به مکزیکن‌لایم است، آورده شده است.